Geschreven door Anneke van Heusden
Deze schoolperiode sluiten we af met palliatieve zorg en zorg in de stervensfase. Het brengt me terug naar mijn eigen ervaringen over de dood.
Waarom is de dood zo’n moeilijk onderwerp om over te praten? Het is niet zo dat je kunt zeggen ‘deze skip ik even’. Het is onvermijdelijk. De enige zekerheid die je hebt in dit leven. En toch praten we er liever niet over.
Mijn moeder en oudste zus zijn beide op jonge leeftijd overleden. Mijn moeder overleed toen zij 59 was en mijn oudste zus op haar 48e. Beide stonden nog midden in het leven met doelen en plannen om uit te voeren. Hun overlijden waren ingrijpende gebeurtenissen in mijn leven en in die van mijn familie.
Beide personen waren mijn bergen waartegen ik mocht leunen. Luisterende oren als ik veel te vertellen had. Stille partners die mij een veilig en geborgen gevoel gaven, door er gewoonweg te zijn. Kritische noot en reflectoren als mijn eigenwijze hoofd de overhand kreeg.
Ik moest letterlijk leren om op eigen benen te staan
The light of my soul warms your heart
Als zulke mensen overlijden, dan voelt het alsof de grond onder je voeten verdwijnt. Je geen basis meer hebt. Ik moest letterlijk leren om op eigen benen te staan. Ook al deed ik dat wel als volwassenen, maar blijkbaar toch ook niet, want op zulke personen leun je ongemerkt.
Na het overlijden stap je in de rouw. Of, zo voelde het, overkomt de rouw je. Dat is pas echt een rollercoaster. Een ritje in de meest spannende achtbaan is er niets bij. De 5 fases van rouw gingen als een malle door mij heen, als een pittige en toch helende cocktail.
Ik leefde als een robot op de automatische piloot. Emotioneel verdoofd. Zo toonde ik maatschappelijk wenselijk gedrag. Het gesprek over de dood werd door de meeste mensen om mij heen vermeden. Het bleek een te grote drempel te zijn. Waarom?
Juist het praten over de doden en het ophalen van herinneringen maakt het wat luchtig
Juist het praten over de doden en het ophalen van herinneringen maakt het wat luchtig, waardoor dit soort gesprekken juist ook licht en mooi kunnen zijn.
Het doet me ook denken aan de Disneyfilm Coco, waarin Coco beland in het dodenrijk en een belangrijke les leert over hoe je de dood een plek in je leven kan geven door het eren, herdenken en vieren van de doden. En wanneer je dit samen doet het effect groter is.
De les die ik hieruit geleerd heb is: dat ik met liefdevolle aandacht en een luisterend oor een beetje licht kan brengen in iemands rouwproces.